ސަބްސިޑީގެ އަކީ ކޮބާކަމާއި އޭގެ ރާއްޖޭގައި ގެންގުޅޭ އުސްލޫބުތަކާބެހޭ ގޮތުން ފެންނަ ބައެއް ކަންކަން މީގެ ތިން އަހަރެއްހާ ދުވަސް ކުރިން މިމަންސާގައި ލިޔެލީމެވެ. (އެލިޔުމުގެ ލިންކް) އެދުވަހުވެސް ބުނި އެއް ވާހަކަ 3 އަހަރުފަހުން އަނެއްކާވެސް މިޖެހުނީ ތަކުރާރުކުރާށެވެ. "ދިވެހި ދައުލަތުގެ ސަބްސިޑީ ސްކީމްތައް އަލުން މުރާޖާކޮށް، ދައުލަތަށް ކަތާވަރުކޮށް، ހަގީގީ ބޭނުންޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް އޭގެ މަންފާކުރާނެހެން ބަދަލުކުރުމަކީ، ކުރުން ލަސްވެފައިވާކަމެކެވެ."
މިއަދު އެންމެ ހަރު އަޑުން ދެކެވޭ ވާހަކަ އަކީ، މަތީ ސާނަވީ އަށް ކިޔަވާދޭ އަމިއްލަ ސްކޫލު މަދަރުސާތަކަށް ސަރުކާރުން ދެއްވަމުން އައި ސަބްސިޑީ ދެއްވުން ހުއްޓާލެއްވި ވާހަކައެވެ. ފީ ދައްކާދެވޭނެ ހަމަ އެކަނި ހާލަތަކީ، ސަރުކާރު ސްކޫލު މަދަރުސާއަކުން ޖާގަ ނުދެވިއްޖެ ހާލަތުގައި ކަމަށް ކަނޑައެޅުއްވިވާހަކައެވެ.
ނަތީޖާ އަކީ ކޮބައިބާއެެވެ؟
ތަޢުލީމަކީ ހައްޤެކެވެ. ރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުން އަސާސީ ގޮތުން ކޮންމެ ދަރިވަރަކަށް މަތީ ސާނަވީގެ ނިޔަލަށް ތައުލީމު ދިނުންވަނީ ދައުލަތާ މަތިކޮށްފައެވެ. މިއީ ގިނަ ގައުމުތަކުން ކޮށްއުޅޭ ކަމެކެވެ. ކުރިން ބުނިހެން ދައުލަތުން ތައުލީމުގެ ހައްގު ފޯރުކޮށްދޭން ޖެހެއެެވެ. ޕްރައިވެޓް ސްކޫލުތަކާއި، އިންޓަނޭޝަނަލް ސްކޫލު ތަކަކީ ހުރިހާ ތަނެއްގައިވެސް ވިޔަފާރި އުސޫލުން ހިންގާ ތަންތަން ކަމަށްވާއިރު، އެތަން ތަނުން ކިޔެވުމަކީ ކޮންމެ މީހަކަށް އޮތް ފުރުސަތެކެވެ. އެހެނަސް އެއީ އަކީ އިސްވެ ބުނެވުނުހެން ދައުލަތަށް މަތިވެފައިވާ ތައުލީމު ދިނުމުގެޒިއްމާ ތެރެއަށް ފެތޭކަމެއް ނޫނެވެ. އެއްވެސް ދައުލަތުން ވަކި ކުދިން ތަކެއް އާއްމު ސަރުކާރު ސްކޫލު ތަކަށް އަދި އެހެން ކުދިންތަކެއް އަގުބަޮޑުކޮށް ވިޔަފާރި އުސޫލުން ހިންގާ ތަންތަނަށް ފޮނުވުމަކީ، ސަބްސިޑީ ގެ އުސޫލުން ހަމަޖެހޭކަމެއް ނޫނެވެ. މަތީ ސާނަވީ މަތީ އަގުގައި ކިޔަވަންވީއެވެ. އެހެނަސް އޭގެ ބުރަ ދައުލަތަކުން ނަގަން ނުޖެހެއެވެ.
ދެން އުފެދޭ ސުވާލަކީ، މަތީ ތައުލީމަށް ޕްރައިވެޓް ކޮލެޖް ތަކާއި ސެންޓަރުތަކަށް ޑިގްރީ ޕްރޮގްރާމް ފަދަ ޕރޮގްރާމް ތަކުން ހޭދަކުރަނީ ކީއްވެތޯއެވެ؟ ޖަވާބަކީ، ގޯހެއް ރަނގަޅު ނުކުރުމުގެ ހުއްޖަތަކަށް އަނެއް ގޯހެއް ދެއްކުމަކީ ހަމަ އާއި އިންސާފުން ވިސްނާއިރު ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ.
ކަށަވަރުވާކަމަކީ، އާސަންދައިން ހޭދަކުރަނީ، ހަގީގަތުގައިވެސް އެހަރަދު ލިބެންޖެހޭ މީހާއަށް ނަމަ، ކާޑުގެ ސަބްސިޑީ ދެނީ ސަބްސިޑީ ހައްގު ނިކަމެތިންނަށް ނަމަ، ތެލުގެ ސަބްސިޑީއަށް ކުރާ ހަރަދު 150 ރިސޯޓުގެ އިންޖީނުގޭގެ ހަރަދަށްވެސް ބައި އަޅަން ނުޖެހޭ ނަމަ، ދައުލަތުގެ ސަބްސިޑީ އިން ރައްޔިތުންނަށް ކުރާ މަންފާ ބޮޑުވާނެކެމެވެ.
ރާއްޖޭގެ ސަބްސިޑީ ނިޒާމަކީ، އަދިވެސް އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލުުރެވޭގޮތުން ކަތާވަރަށްވުރެ ފުޅާކޮށް އޮތް ނިޒާމެކެވެ. 20-30 ހާސް ރުފިޔާގެ މުސާރައިގަ ހުރި ކައުންސިލަރާއި، 15-18 ހާސް ރުފިޔާގެ މުސާރައިގެ އަނބިގޮއި ޓީޗަރުގެ ބޮލުގައި ރިއްސާތީ ހަސްފަތާލަށް ދިއުމުން 15 ރުފިޔާގެ ޕެނެޑޯލް ކާޑު ދައުލަތުގެ ހަރަދުގައި ދޭހާ މިގައުމު މުއްސަންދީ ބާއެވެ؟ ރެއަކަށް 7000 ޑޮލަރުގެ ކޮޓަރި ނަގައިގެން އަންނަ ފަތުރުވެރިޔާގެ ސައިތައްޓަށް އަޅާ ހަކުރަށްދައުލަތުން ސްބްސިޑީ ދޭން ޖެހުމަކީ ޖޯކެކެވެ. މިކަން ކަމަކީ އަދަކު އިއްޔެއަކު ފެށުނު ކަމެއްނޫނެވެ. ޒަމާންތަކެއް ވެެއްޖެއެވެ. އެހެނަސް އެ ގޯސް ރަނގަޅު ކުރަން އެބަޖެހެއެވެ. ކަށަަވަރު ކަމަކީ، އަދަކު މިގައުމުގެ އިގްތިސާދުގައި "ސަބްސިޓީ ސެޓޭޓެއް" ހިންގާނެ އެކަތަވެރިކަމެއް ނެތްކަމެވެ.
މިއަދު މިވާހަކަ މިގޮތަށް މިދައްކަނީއަކީ، އެސަރުކާރެއް މިސަރުކާރެއް ދެން އަންނަ ސަރުކާރެއް ބަލާފައެއް ނޫނެވެ. އެއަކީ އަދަކު ބަލާހިތްވާ އަދި ތުރާވާކަމެއްވެސް ނޫނެވެ. އެހެނަސް، ޤައުމަށް ހެޔޮއެދޭތީ، ޤައުމުގެ ހާލަތު ރަނގަޅުވެ، ދައުލަތުން ކުރާ ހަރަދަކީ ހަމަޖެހޭ މަންފާކުރަނިވި އަދި ދެމެހެއްޓެނިވި ހަރަދުތަކަށް ވުުމުން އޭގެ މަންފާ މުޅި ޤައުމަށް ކުރާނެ މިންވަރު ހިތަށްއަރާތީއެވެ. އަބަދުވެސް ގަލަންގަނޑު ނަގައިފި ނަމަ، މަގޭ ބުއްދިއާއި އެނގިހުރި އެއްޗަކަށްބަލާ، ހައްގަށް އިންސާފަށް ބަސްބުނަން ލޯބިކުރާތީއެވެ. އިންސާފަށް ލޯބިކުރާ ގަލަމެއް ގެންގުޅެން ހިތްނިޔަތްއޮތަތީއެވެ.
Photo: https://www.chinimandi.com/governments-subsidy-burden-likely-to-rise-to-rs-4-2-lakh-crore-exceeding-budget-estimates-in-fy25-bob-report/